Ως προς το Δίκαιο των διακρατικών Συνθηκών, το οποίο ρυθμίζεται από τη Σύμβαση της Βιέννης του 1969, το πιο σημαντικό σημείο έγκειται στον κανόνα ότι μία εν ισχύι συνθήκη δεσμεύει μόνον τα κράτη που έχουν συναινέσει να δεσμευθούν. Ουσιώδες στοιχείο αποτελεί ο ορισμός της συνθήκης σύμφωνα με τον οποίο στην έννοια της συνθήκης περιλαμβάνεται μία διεθνής συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ κρατών με έγγραφο τύπο και διέπεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Η έναρξη της ισχύος μιας συνθήκης δεν είναι αναγκαίο να συμπίπτει με την υπογραφή αυτής αλλά στις πλείστες των περιπτώσεων λαμβάνει χώρα με την εκπλήρωση μεταγενέστερων ενεργειών οι οποίες συνδέονται με την κρατική κυριαρχία. Αναλυτικότερα, το πρώτο στάδιο για την παραγωγή εννόμων αποτελεσμάτων μίας συνθήκης είναι η διαπραγμάτευση μέσω της οποίας τα ενδιαφερόμενα κράτη καταλήγουν στο κείμενο της συνθήκης και στην υπογραφή αυτού. Το δεύτερο στάδιο ενεργοποιείται μόνον όταν η συνθήκη δεν τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή αυτής και αφορά την επικύρωση της συνθήκης από τα κράτη που προέβησαν στην υπογραφή του πρώτου σταδίου. Η επικύρωση ως διαδικασία εκτελείται είτε από τη νομοθετική είτε από την εκτελεστική εξουσία του ενδιαφερόμενου κράτους και προσφέρει επί της ουσίας στα κράτη τη δυνατότητα επανεξέτασης του υπογεγραμμένου κειμένου της συνθήκης προτού εκδηλωθεί η επίσημη κρατική συναίνεση. Το τρίτο στάδιο έγκειται στη θέση σε ισχύ της συνθήκης, διαδικασία η οποία περιγράφεται κατά κανόνα στο κείμενο της συνθήκης αλλά σε περίπτωση που τέτοια πρόνοια δεν υφίσταται τότε ενεργοποιείται η ισχύς μόνον μεταγενέστερα των επικυρώσεων του συνόλου των κρατών που υπέγραψαν τη συνθήκη. Βέβαια, η συνηθέστερη πρακτική είναι να τίθεται σε ισχύ η συνθήκη με την πραγματοποίηση συγκεκριμένου αριθμού επικυρώσεων ή με την παρέλευση συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
Βέβαια, σε περίπτωση που μία συνθήκη δεν τίθεται σε ισχύ με την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου τότε κάθε κράτος που υπέγραψε οφείλει να απέχει από ενέργειες αντίθετες στις πρόνοιες της συνθήκης έως επικυρώσει τη συνθήκη ή αποσύρει την υπογραφή τους. Επίσης, μετά την θέση σε ισχύ της συνθήκης τα κράτη δεσμεύονται να την τηρούν στη βάση της αρχής “pacta sunt servanda”(τα συμφωνηθέντα πρέπει να τηρούνται) και της καλής πίστης. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως οι συνθήκες διακρίνονται σε ανοικτές εάν επιτρέπεται η προσχώρηση κρατών που δεν συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση του πρώτου σταδίου ή εάν συμμετείχαν και δεν προέβησαν σε υπογραφή και σε κλειστές εάν δεν επιτρέπεται καμία προσχώρηση πέραν των κρατών που συμμετείχαν στο πρώτο στάδιο.
Στην περίπτωση της Σύμβασης της Λευκωσίας απαιτείται το σύνολο των σταδίων ούτως ώστε να τεθεί σε ισχύ. Πιο συγκεκριμένα, έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο της διαπραγμάτευσης και της υπογραφής του κειμένου της Σύμβασης από έξι κράτη, τα οποία ήταν η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελληνική Δημοκρατία, η Πορτογαλική Δημοκρατία, η Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου, η Δημοκρατία της Αρμενίας και το Μεξικό, ενώ αναμένεται η ολοκλήρωση και του δεύτερου σταδίου. Ως προς το δεύτερο στάδιο, η Σύμβαση της Λευκωσίας έχει επικυρωθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και από το Μεξικό. Ως προς το τρίτο και τελευταίο στάδιο, η Σύμβαση απαιτεί την επικύρωση από πέντε κράτη εκ των οποίων τα τρία να αποτελούν μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης ούτως ώστε να τεθεί σε ισχύ τρεις μήνες μεταγενέστερα της ικανοποίησης της πρόνοιας των επικυρώσεων.
Το σύνολο των προαναφερθέντων κρατών που υπέγραψαν τη Σύμβαση οφείλουν να απέχουν από ενέργειες αντίθετες προς τη Σύμβαση έως ότου επικυρώσουν ή αποσύρουν την υπογραφή τους. Η Σύμβαση της Λευκωσίας επιθυμώντας να επιτελέσει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν απευθύνεται μόνον στα κράτη που την υπέγραψαν αλλά απευθύνεται στο σύνολο των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης και σε όσα κράτη συμμετείχαν στο πρώτο στάδιο ακόμα και εάν δεν αποτελούν κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Σύμβαση της Λευκωσίας ούσα μία ανοικτή συνθήκη είναι διαθέσιμη προς προσχώρηση σε πληθώρα κρατών τα οποία κρατούν το μέλλον της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κολετζάκης Αριστείδης
Nέος Βουλευτής της Επιτροπής Ευρωπαϊκών και Εξωτερκών Υποθέσεων της 4ης ΒτΝΑ)
Το παρόν άρθρο βασίστηκε στο εξής κεφάλαιο ακαδημαϊκού εγχειριδίου “Κωνσταντινίδης Α., Δίκαιο των διεθνών συνθηκών, στο συλλογικό τόμο: Το Δίκαιο της Διεθνούς Κοινωνίας (Επιμέλεια: Αντωνόπουλος Κ., Μαγκλιβέρας Κ.)”
*Όλα τα άρθρα που συγγράφονται από νέους και νέες βουλευτές του Προγράμματος της Βουλής των Νέων Αντιπροσώπων κατ’ ουδένα τρόπο δεν εκπροσωπούν το Πρόγραμμα ή τους συνδιοργανωτές του Προγράμματος. Τα άρθρα εκφράζουν απόψεις αποκλειστικά και μόνο των συγγραφέων τους.
